Kuruluş Tarihi : MÖ 3500
Kurucusu :
Başkenti : Sümerliler, birbirinden bağımsız SİTE adı verilen şehir devletleri halinde yaşamışlardır. En önemli şehirleri; Ur, Uruk, Kiş, Nippur, Eridu ve Lagaş’tır.
Kurulduğu Yer : MÖ 4000 yıllarında doğudan (Ön Asya’dan) Aşağı Mezopotamya’ya gelerek yerleşmişlerdir.
Ekonomik Faaliyetleri : Tarım, hayvancılık ve ticaret yapılmaktaydı.
• Dünya Tarihindeki Önemi:
• Mezopotamya uygarlığının kurucusu SÜMERLER’dir.
• Şehir devletleri ENSİ veya PATESİ denilen Rahip-krallar tarafından yönetiliyordu.
• Günümüz Uygarlığının temeli olan yazıyı (ÇİVİ YAZISI) ilk kez Sümerler bulmuştur.(MÖ. 3500)
• GILGAMIŞ, TUFAN ve YARADILIŞ destanları Sümerlere aittir.
• Sümer ülkesine tek başına hâkim olan krala ise Lugal - Kalma denirdi.
• Matematik ve Geometrinin temellerini atmışlardır. (Dört işlemi bulmuşlar, dairenin alanını hesaplamışlar, çarpma ve bölme cetvelleri hazırlamışlardır.)
• Astronomide de gelişmişlerdir. (Burçları bulmuşlar, bir ayı 30, bir yılı 360 gün olarak hesaplamışlardır.
• Dünyanın ilk yazılı hukuk kuralları (kanunları), MÖ 2375 yılında başa geçen Sümer Lağaş Kralı Urukagina tarafından yapılmıştır. Bu kanunlar ile özel mülkiyet ve aile hukuku düzenlenmiş, kimsesizler ve güçsüzler korunmuştur. Sümer kanunlarında para cezası ağırlıktadır. Ölüm cezaları azdır. Bu özellikleri ile Sümerlere dünyadaki ilk Hukuk devleti diyebiliriz.
• Şehirlerini ZİGGURAT adını verdikleri tapınakların çevresinde kurmuşlarıdır.
• Tekerleği icat etmiştir.
• İlk defa borç senetlerini kullanmışlardır (ticarette).
• Dünyada ilk kez AY YILI hesabına dayanan takvimi bulmuşlardır.
• Sümerlerde dini inanış çok tanrılı bir inanıştır. Sümerler Ahiret hayatına inanmazlardı.
• Halk hürler, yarı hürler (korunanlar), ve köleler olmak üzere üç sınıfa ayrılıyordu.
• Uruk şehrinde bulunan tapınak en ünlü mimari eserlerdir.
• Mezopotamya’da evler ve tapınaklar taş az olduğundan kerpiç ve tuğladan yapılmıştır. Hem bu özelliğinden hem de sık sık istilalara uğradığından bu yapılar günümüze kadar ulaşmamıştır.
Yıkılış Tarihi : MÖ 2000
Yıkılma Sebebi : Akkad saldırıları ile yıkılmışlardır.