HITTİN SAVAŞI 1187

Doğu’ya yaptığı seferlerde büyük başarılar elde eden Selahaddin Eyyubi için artık Kudüs’ün fethi bir hayal olmaktan çıkıyordu. Akka’ya yapılan seferde Haçlıların büyük askeri kanadını kıran Selahaddin haçlıları iyice sıkıştırmaya başladı. Taberiyye’nin alınmasından sonra onun için büyük savaşın zamanı gelmişti. Sultan, Taberiyye’nin dışında kalan bazı önemli yerleri aldıktan sonra kalede bulunan Raymond’un eşi Kontes Ahive haçlı ordusundan yardım istedi.


Savaş Öncesi Bölge Coğrafyası...


[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]



Bu yardım isteğine karşılık veren haçlılar Taberiyye istikametinde harekete geçtiler. Haçlıların harekete geçmesiyle Selahaddin’in senelerden beri beklediği fırsat eline geçti. Eğer Haçlılar bu savaşta yenilirse Taberiyye ve bütün sahil korumasız kalacaktı. Böylece fetihlerin önünde hiçbir engel kalmayacaktı.



Müslümanların Bölgeye İntikali...


[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]



Müslümanlar 4 Temmuz 1187 Cumartesi günü haçlıların üzerine saldırmaya başladılar. Haçlılar da aynı şekilde Müslümanlara karşılık vermeye çalışıyorlardı. Selahaddin’in ordusu Haçlıların Taberiyye’ye yaklaşmasını engellediği için haçlılar su sıkıntısı çekiyordu. Haçlılar piyade askerleriyle bir yandan Müslümanlarla savaşıyor, bir yandan da suya yetişmek için Taberiyye’ye doğru ilerlemeye çalışıyorlardı. İki taraf arasında çarpışmalar sürerken Selahaddin askerlerinin arasına dalıp onları motive edip taktik verdi. Müslüman askerler sultanlarının emirlerine uyarak savaşmaya devam ediyorlardı.



Selahaddin Eyyubi ve Ordusundaki Askerler...


1) Selahaddin Eyyubi

2) Tavaşi Askeri: Bunlar Eyyubi'nin ordusundaki elit birliklerdendi. Okçuydular ama standart okçuların aksine süvari olarak da savaşıyorlardı. Ağır zırhları onlara iyi bir koruma sağlıyordu.

3) Selahaddin Eyyubi'nin Yakın Korumaları:


[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]


Gulam Askeri: Gulam, İslam devletlerinde devşirmelerden oluşan, hükümdarı korumakla görevli olan askeri birliklerdir. Bu askerler maaşlıdır ve Osmanlı'daki "Kapıkulu" askerlerine benzerler.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]


Türkmen Atlı Okçuları: Yardımcı kuvvetler olarak savaşmışlardır. Hafif zırh ile savaşırlardı.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]



Müslümanlar haçlıları ok yağmuruna tutmaya başladılar. Sultan’ın askerlerinden Mengübars adında bir asker Haçlı saflarına korkunç bir saldırıda bulundu. Bu cesur askeri takip eden olmayınca Haçlılarla korkusuzca savaşıp şehit oldu. Cesur Müslüman askerin şehit olmasından sonra savaş iyice kızışmaya başladı. Müslümanlar bu olaydan sonra daha da hiddetlenerek haçlılara saldırmaya başladılar. Haçlılarda karşı tarafın cesur askerini öldürdükleri için sevinip daha kendinden emin hareket etmeye başladılar. Kont Raymond, ortalık iyice kızışınca İslam ordusunun arasından kaçmaya başladı. Tarihçiler Raymond’un İslam ordusunun içinden kaçması konusunda hemfikir değiller. Abu’l-Farac Raymond’un kaçmasını sultan arasındaki anlaşmaya bağlar, diğer dönem tarihçilerinin kayıtlarına göre böyle bir anlaşma vardır, fakat anlaşma Raymond’un tekrar haçlı saflarına geçmesiyle geçerliliğini kaybetmiştir fikri hakimdir.



Kudüs Krallığı İçerisinde Yer Alan Bir Haçlı Kalesini Gösteren İllustrasyon...


[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]



Savaş devam ederken Gökböri kuru otları tutuşturarak ateş yaktı. Otların tutuşmasıyla beraber haçlıların bulunduğu tarafa doğru rüzgar esti. Rüzgarın etkisiyle ateş haçlıların üzerine doğru yol aldı. Böylece zaten susuz olan haçlılar, ateşin hareketi ve dumanın etkisiyle iyice bitkin düşmeye başladılar. Bu üstünlük karşısında direnemeyen bazı haçlılar da kaçmaya başladı. Kaçanlar arasında Raymond haricinde Renaud da Sidan, Balian d’İbelin kumandasındaki düşmanın süvari birliği de vardı. Kont Raymond’un savaş alanından kaçmasından sonra haçlılar telaşa kapıldılar. Neredeyse teslim olmak üzere olan haçlılar başka çareleri olmadığı için Müslümanlar üzerine gelmeye başladılar. Bu son hamlelerin İslam ordusu üzerinde büyük etkisi oldu. Haçlılar neredeyse Müslümanları mevzilerinden uzaklaştıracaklardı. Fakat Müslümanlar direnerek haçlıları çember içine aldılar. Haçlı ordusunun büyük bölümü bu çember içinde yok edildi. Geri kalan haçlılar Hıttin’deki tepeye çıktılar. Orada kendilerine bir çadır kuran haçlılar Müslüman ordusuna karşı kendilerini müdafaa etmeye çalıştılar.



Kudüs Krallığı'na Bağlı Olarak Savaşan Haçlı Askerleri...


Haçlı Piyadesi...

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]


Haçlı Süvari...

Serjeant Askerleri: Bunlar kral-imparator korumalığı yapan askerlerdi. Zırh kullanırlardı.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]


Haçlı Soyluları: Soylu kesimden gelen kişiler de Haçlı ordusu içerisinde yer alıyordu.


[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]



Müslümanlar savaş devam ederken haçlıların "Slibus-Salbut" adını verdikleri en büyük haçı da ele geçirdiler. Hıristiyanlar Hz. İsa’nın çarmıha gerildiği bir ağaç parçasının bu haçın üzerinde olduğunu idea ediyorlardı. Bu büyük haçın alınması onlar için bir hezimetti. Haçın Müslümanların eline geçmesiyle beraber Kral Guy, Renaud de Chatilton, Kralın kardeşi Godefroi, Cübeyl sahibi II. Hugue, IV. Onfroi, Templierlerin reisi Gerard de Rideford esir alındı.

Savaş esnasında Sultan’ın yanında bulunan oğlu el-Melik el-Afdal savaştan söyle bahseder. "Bu savaşta babamın tarafındaydım. Bu benim şahit olduğum ilk savaştı. Kral yanındaki süvarilerle tepeye çekilince karşılarındaki Müslümanlara öyle korkunç bir saldırıda bulundular ki, onları babamın yanına kadar sürdüler. Babama baktığımda yüzü mahzum, rengi kaçmıştı. Sonra sakalından tutup ilerledi ve: "şeytan yalan söylemiştir." diye bağırdı. Müslümanlar düşmana hücum edip Frankları tepeye kadar sürdüler. Sevincimden onları yendik diye bağırdım fakat Frenler tekrar hücuma geçip Müslümanları babamın yanına kadar püskürttüler. Ben yine onları yendik diye bağırdım. Babam bana dönüp "Sus! Şu çadır düşmedikçe onları yenmiş olmayız" dedi. O, bu sözleri söylerken çadır düştü. Babam atından inip şükür secdesine kapandı, sevincinden ağladı. Bunun ardından Müslümanlar kral ve arkadaşlarını esir aldılar.


Hıttin: Savaş Alanı... (Öğle Saatleri)


[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]


İbnü’l-Esir i: "Öldürülenlere bakan kişi kimse esir edilmemiş, esir edilenlere bakan kişi kimse öldürülmemiş sanırdı" der. Haçlılar 1098 yılından bu güne kadar böyle bir saldırıyla, böyle bir hezimetle karşı karşıya kalmamışlardı. Selahaddin planladığı gibi haçlıları savaşa sürükleyip amacına ulaştı. Taberiyye gölü yakınında Hıttın mevkiinde meydana gelen savaşı İslam ordusu kazandı. Savaşın kazanılmasından sonra sultan otağına gitti. Burada kral Guy ve Kerek hâkimi Renaud’la görüştü. Sultan kral’a çok iyi davranıp ikramlarda bulundu. Fakat sultan kral’a gösterdiği ilgiyi Kerek hâkimi Renaud’a göstermedi. Çünkü Renaud bir Müslüman düşmanıydı. Renaud Kerek’te güçlü olduğu zaman Müslümanlara eziyet etmişti. Ayrıca Renaud Müslüman tüccarlara ve Hac yolcularına büyük zorluklar yaşatmıştı. Selahaddinle 1180 yılında anlaşma yaptığı halde anlaşmaya uymayarak Müslüman hacıları öldürmüştü. Selahaddin kendisine çok öfkeliydi. Hıttın zaferinden sonra Renaud bizzat Selahaddin tarafından öldürüldü. Trablus kontu Reymond ise savaş esnasında kaçıp kurtulmuştu. Önce Sur’a daha sonra Trablus’a giden Reymond yenilgisinden ve Hristiyanlar’ın Hıttın’da başına gelen felaketten dolayı üzüntüsünden öldü.


Hıttin: Savaş Alanı... (Öğleden Sonra)


[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]


Hıttın savaşı sonunda Kudüs Haçlı Kralığı’nın askeri kanadı büyük ölçüde yok edildi, bir kısmı da esir alındı. Sultan’ın Halife’ye gönderdiği mektupta ölü ve esir düşmanın kaybı 23.000 ile 60.000 arsında olduğu belirtilir. Vezir Kadı’l Fadıl’ın kaleme aldığı bir mektupta ise düşmanın 40.000 den fazla ölü verdiği belirtilir. Hıttın zaferinin verdiği morelle Selahaddin 1187’de Taberiyye’yi, 4 Temmuz günü de ülkenin en büyük limanı ve ticaret merkezi Akka’yı ele geçirdi. Daha sonra Nasıra, Nablus, Hayfa, Cinin ve Arsuf şehirleri ele geçirildi. Kısa süren bir kuşatmadan sonra 26 Temmuz günü Tıbnin, 29 Temmuz günü Sayda, 25 Ağustos günü de Cübeyl ve Beyrut İslam orduları tarafından fethedildi.



Hıttin: Günümüz...


[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]




Strateji - Taktik:

Hıttin Savaşı'nda düşmanın lojistik ve ikmal kaynaklarını kesmenin ne kadar önemli bir şey olduğu görülmektedir. Selahaddi Eyyubi, Haçlıları boynuza benzeyen iki tepe arasında sıkıştırarak yaşamsal su kaynaklarından mahrum etmiş ve savaşamayacak duruma sokmuştur.

Bunun yanında, Müslümanların rüzgarı arkalarına alarak kuru otları yakmaları ise zaten susuz-yorgun ve bitkin olan Haçlıları iyice etkiledi. Dumanın ve ateşin etkisiyle Haçlıların tahammül sınırları - moral motivasyonları iyice düştü.

Son olarak, Selehaddin Eyyubi'nin son bir gayretle üzerine gelen düşmana karşı manevra yapıp, onları çember içine alması ve etkisiz hale getirmesi ise önemli bir taktiksel düşüncedir. Bilinçsizce ve kontrolsüzce yapılan saldırıların nasıl bloke edildiğini ve kontra hücumlarla etkisizleştirildiğini bize göstermiştir.