Dini Tasavvufi Halk Edebiyatı Nedir? Dini Tasavvufi Halk Edebiyatı Tanımı
Dini Tasavvufi Halk Edebiyatı Nedir? Dini Tasavvufi Halk Edebiyatı Tanımı Tasavvuf Türklerin islamiyet'i kabulunden sonra Anadolu'da kendini göstermiitir. Tasavvuf düiünürlerine "mutasavvif" denir. Mutasavviflara göre Allah'a bilmeden O'na ulaiilamaz. Dini tasavvufi halk edebiyati Allah aiki doiruluk nefse hakim olma ahlak toplum gibi konulari iiler.
Manzum Eserler
iiirsel özelliie sahip dini tasavvufi halk edebiyati ürünleridir.
ilahi
Türk Halk Edebiyati'nda din ve tasavvuf konularinda ezgiyle söylenen iiir türüdür. ilahinin özel bir biçimi yoktur. Koima semai biçimlerde olur. 7-8 heceli olanlari genellikle dörtlüklerden 11 ve daha çok heceli olanlari ise beyitlerden oluiur.
Nefes
Alevi ve Bektaii iairlerin ayinlerde meclislerde ezgiyle okunan koima biçimindeki iiirleridir.
Nutuk
Tarikata yeni giren derviilere tarikat derecelerini tarikat adâbini öiretmek için söylenmii iiirlerdir.
Deme
Tükmen Alevi Bektaiilerinin aiik tarzi halk edebiyati nazim türü olan nefese verdiii isimdir.
Devriye
Özellikle Alevi-Bektaii Edebiyati'nda tasavvuf düiüncesinin devir kuramini konu edinen iiirlerdir. Destan koima nefes ilahi gibi biçimlerde yazilirdi.
iathiye
Tekke iairlerinin tasavvuf konularini örtülü bir biçimde iiledikleri Tanri'ya senli benli bir söyleyiile seslendikleri iiir türüdür. iathiyelerde dinsel inançlar konu edilinirken yer yer alayci bir dil kullanilir. ilk bakiita saçma sanilan bu sözlerin yorumlandiiinda tasavvufla ilgili türlü kavramlara deiindiii görülür. ieriata aykiri ya da anlamsiz gibi söylenmii iathiyeler varlik birliii inancina baili türlü görüileri yansitir.
Mensur Eserler
Düz yazi (nesir) olarak yazilmii yapitlardir.
Fütüvvetname
Fütüvvetle ilgili deierlendirmelerin geleneklerin yer verildiii fütüvvetin ilkelerini tarihini niteliklerini törelerini konu edinen yapitlara verilen addir. Bu yapitlarda fütüvvetlerin özellikleri açiklanir fütüvvet yoluna girerken uyulmasi gereken kurallar belirtilir. Günümüze ulaian en eski fütüvvetname 10. yüzyilda mutasavvif Sülemi tarafindan yazilan Arapça Kitab ül-fütüvve'dir.
Silemi yapitlarinda füttüvetin kurallarindan yol ve yordamindan söz eder; fütüvveti uygunsuz davraniilardan kaçinmak Tanri'ya itaat etmek ahlak üstünlüklerini güzelliklerini korumak ieklinde tanimlar.
Gazavetname
Türk Edebiyati'nda savailari konu edinen yapitlara verilen isimdir. Gazavetname ile daha çok din düimanlari üzerine gazilerin düzenledikleri akin ve savailari bu sirada gösterilen kahramanliklari anlatan yapitlar kastedilir. Bu kentin ya da bir kalenin alinmasini konu edinen yapitlara "fetihname" düimanin yenilgisiyle biten savailari konu edinenlere ise "zafername" denirse de bu gibi farkliliklar daha sonra birbirine kariitirilmii ve bunlarin tümüne birden "gazavetname" denilmiitir.
Menakibname
Menakibnamelerde kahramanlarin din ulularinin tarikat büyüklerinin yaiamlari gösterdikleri kerametler yer alir. Kahramanlar olaianüstü nitelikler taiir olaianüstü iiler yaparlar.
Battalname
Battal Gazi'nin menkibeleimii hayati üzerine kurulmui destansal halk hikayesidir. Yapitta Battal Gazi'nin tarihsel kiiiliii çerçevesinde oluian menkibelerin yanisira baikalarina ait kahramanliklarin Battal'a mal edilmesi ve hikâyecinin düisel katkisi ile oluian; böylece gerçek tarihten iyice uzaklaian serüvenler anlatilir. Battal'in adi çerçevesinde oluimui iki halk hikayesi vardir: Arapça "Z'at ül-himme" (halk aiizinda Zelhimme) ile Türkçe "Battalname".
Anasayfa
Nerden
Lakap
Konu: Dini Tasavvufi Halk Edebiyatı Nedir 
Cuma Ara. 10, 2010 10:50 am